Heftig nieuws over het klimaat en milieu slaat ons om de oren. Dit soort berichten kunnen flinke stress opleveren. Met klachten als bezorgdheid, frustratie, machteloosheid, piekeren en slecht slapen tot gevolg. Heb jij hier weleens last van? Je bent niet de enige. Deze verschijning wordt ook wel ‘klimaatstress’ genoemd en 1 op de 5 jongeren tussen de 16 en 30 jaar zegt hier regelmatig last van te hebben. Gelukkig zijn er ook manieren om met deze stress om te gaan. Wij delen 5 tips voor het omgaan met klimaatstress!
1. Zie emoties als raadgever
Psychologen raden aan om je emoties te observeren en zelfs – ja echt – te omarmen. Dit kun je doen door niet te vluchten in afleidingen, maar juist even stil te staan en te erkennen dat je deze emoties ervaart (zoals boosheid, frustratie, verdriet, stress, enzovoort). Zo kunnen de heftige primaire emoties opkomen en uiteindelijk ook weer afnemen. Je kunt bijvoorbeeld een dagboek bijhouden en hierover schrijven, of jezelf ‘geven’ wat je nodig hebt in het moment. Denk aan even keihard huilen, mooie muziek luisteren, alleen zijn of juist een vriend(in) opzoeken om je hart te luchten. Je zult je daarna zeker beter voelen. En bedenk dat emoties bij het leven horen en dat ze onze raadgever kunnen zijn. Woede vertelt ons bijvoorbeeld dat er iets niet in de haak is en dat we in actie moeten komen. En blijdschap dat we iets erg leuk vinden en dit vaker willen doen. De emoties die horen bij ‘klimaatstress’ vertellen ons dat het tijd is voor actie! Wie doet er mee?
2. Begin bij jezelf
Het klinkt cliché, maar wees zelf de verandering die je wilt zien in de wereld. Als je zelf actief bezig gaat, ga je je op den duur ook beter voelen over je eigen bijdrage aan het klimaat. Het helpt ook om de focus te houden op jouw ‘circle of influence’. Kortom: op de zaken in het leven waar jij invloed op hebt. Begin dus klein en probeer niet alles in één keer te doen, dan loop je het risico dat het juist te overweldigend gaat voelen. Pak in plaats daarvan iedere week of maand een kleine taak op, waarbij je denkt aan het klimaat.
Bedenk bijvoorbeeld nieuwe manieren om je spullen te hergebruiken, ruim af en toe zwerfafval op in je eigen wijk of buurt, of praat met anderen over wat je kunt doen om je steentje bij te dragen. Dit zal jou zeker een goed gevoel geven! En met jouw inzet geef je anderen weer het goede voorbeeld. Je zult zien dat volwassenen én kinderen uit jouw omgeving jou graag helpen of zelf ook in actie gaan komen. Voor je het weet maak jij er zelf een (goede) gewoonte van, en inspireer je anderen om dit ook te doen. Als de wereld daar niet beter van wordt?
3. Maak actievoeren leuk
Wie zegt dat actievoeren niet ontzettend leuk kan zijn? Door in actie te komen ervaar je waarschijnlijk veel voldoening en plezier, wat je weer helpt in het omgaan met klimaatstress. Je hoeft niet per se met flyers langs de deuren te gaan. Zoek iets dat bij je past en dat je voor je lol doet. Zo ga je ook meer positieve emoties ervaren, zoals kracht, een positief groepsgevoel, gedeelde verantwoordelijkheid en bergen energie. Je kunt bijvoorbeeld een dag organiseren met vrienden om zoveel mogelijk afval op te ruimen, samen bomen te gaan planten of tegels te verwijderen, of om oude apparaten te repareren die je anders misschien weg zou doen. Maak er wat leuks van met opvallende (tweedehands) kleding, zorg voor lekker eten en drinken, en vrolijke muziek (bonuspunten als mensen spontaan beginnen te dansen!). Op deze manier heb je je goed ingezet, en heb je er tegelijkertijd een leuke dag van gemaakt.
Tip voor de diehards: houd jij wel van georganiseerd actievoeren? Dan kun je je natuurlijk ook altijd aansluiten bij Extinction Rebellion.
4. Let op je nieuwsconsumptie
Het is op momenten dat er veel misgaat, enorm aantrekkelijk om alles over het nieuws op de voet te willen volgen. Maar dit is niet altijd goed voor je mentale gezondheid. Je confronteert jezelf met veel negativiteit en dat kan je gevoel van onmacht en stress versterken. Als jij overweldigd bent door alle berichten die je dagelijks tot je neemt, zal dit je ook niet helpen om positief in actie te komen en beter te gaan met (klimaat)stress. Houd daarom controle op hoeveel nieuws je consumeert, en stel voor jezelf momenten in waarop je offline gaat. Op deze manier krijg je nog steeds mee wat er gebeurt in de wereld, maar laat je het niet te overweldigend voor jezelf worden. Natuurlijk kun je er ook voor kiezen om het nieuws helemaal niet meer te volgen, of om door het leven te gaan zonder smartphone zoals Tessa al 5 jaar doet. Zo voorkom je helemaal dat je onnodige berichten ziet, en kun je je focussen op wat voor jou belangrijk is in het leven. Via vrienden en familie blijf je heus wel op de hoogte van de belangrijkste dingen. Vind hierin de middenweg die voor jou goed werkt.
5. Zet mindfulness in
Bewustzijn over klimaatverandering kan veel emoties oproepen. Je voelt je misschien machteloos over de situatie (‘Waarom komt er niemand in actie?’) en misschien niet begrepen door je omgeving. Naast alle hiervoor genoemde tips, kun je voor het omgaan met deze emoties ook goed mindfulness inzetten. Dit is een heel laagdrempelige manier van zelfzorg, waarbij je kunt kiezen uit allerlei soorten oefeningen, zoals mantra’s, vriendelijkheids- en dankbaarheidsmeditaties, en ademhalingsoefeningen. Het vergt even wat oefening maar gelukkig zijn er veel (gratis) apps beschikbaar met allerlei soorten meditaties en oefeningen. En het mooie is: je merkt direct effect, zelfs na een korte oefening van 5 of 10 minuten. En je zult zien dat je na een tijdje vanzelf ook meer mindfulness gaat toepassen in je dagelijkse leven en dus ook beter kunt omgaan met klimaatstress. Je kunt beter omgaan met negatieve gedachten en krijgt meer controle over je ademhaling en stressniveau. En natuurlijk kun je deze oefeningen ook heel goed in de natuur doen! Zoek een mooie plek op dichtbij huis waar je de kracht van de natuur kunt ervaren, zoals in het bos of op het strand. Zet een meditatie op of doe zelf een oefening en binnen no time ben jij weer helemaal zen.
NB: Deze tips zijn voor mensen met enige last van (klimaat)stress. Heb jij erg veel last van stress en beïnvloedt dit jouw dagelijkse leven? Neem dan contact op met je huisarts of een andere hulpverlener.
Wil je meer lezen over dit onderwerp? In Genoeg magazine winter 2023/24 staat een artikel van Michiel Mussink over ‘Hoop houden in donkere tijden’: de moed erin houden in deze tijden van oorlog en klimaatcrisis is best lastig, maar met wanhoop gaan we de wereld zeker niet redden. Hoe kun je hier mee omgaan? Je leest het in Genoeg magazine!
Afbeeldingen bij bericht via Pexels.com.
