Bij een enkeling stond hij al, maar de meeste mensen kopen een kerstboom nu sinterklaas voorbij is. Wordt het een echte boom of een kunstkerstboom? En wat is de beste keuze voor het milieu?
Bij ons thuis is de keuze duidelijk: als er een kerstboom in huis komt, dan alleen een echte. Toegegeven, het is puur de emotie die spreekt: liever niks dan namaak. Toch hebben we elk jaar wel enige discussie, want zo’n prachtige boom die maar een paar weken in huis staat en daarna bij het gemeentelijk gft-afval belandt, daar hebben we toch wel wat moeite mee. ‘Geen boom meer’, roep ik af en toe, maar kerst zonder boom voelt zo kaal. Bovendien ben ik erg gehecht aan het gepruts met de kerstboomstandaard, de in de knoop geraakte lichtjes en de in jaren bij elkaar verzamelde ballen.
Mijn buurvrouw heeft een kunstkerstboom die je niet van echt kunt onderscheiden. Hij gaat al zoveel jaren mee, dat ik me soms afvraag of ik niet toch voor zo’n nepperd moet gaan. Voor haar kunstboom zijn, zo lees ik bij Milieu Centraal, grondstoffen nodig en de productie van zo’n plastic boom kost energie. Maar de levende kerstbomen die wij thuis kopen zorgen ook voor klimaatbelasting door grondgebruik en vervoer. Bovendien worden bij de productie bestrijdingsmiddelen en kunstmest gebruikt, zij het veel minder dan bij de teelt van voedsel.
Een boom die lang meegaat
‘Kunstkerstbomen en levende kerstbomen veroorzaken heel verschillende soorten milieubelasting, waardoor de milieuvriendelijkste boom niet valt aan te wijzen’, aldus Milieu Centraal. Wel kun je uit echte of kunstkerstbomen onderling keuzes maken die meer of minder milieuvriendelijk uitpakken. Maar of je nu gaat voor echt of nep: hoe langer de levensduur, hoe lager de milieubelasting. Je kunt bijvoorbeeld een echte boom kopen die je goed verzorgt en daarna terugplant: in je eigen tuin als je er ruimte voor hebt, of bij de kweker waar je hem kocht. Zelf kochten we vorige jaar een afgekeurde boom, een boom die normaal gesproken vernietigd zou worden maar die je nu kon kopen voor een plaatselijk goed doel. Tikje scheef was hij, maar met de mooiste kant naar voren gedraaid zag je daar niks van. Ook bij een kunstboom is het verstandig te letten op duurzaamheid. Koop er een van goede kwaliteit die misschien iets duurder is, maar die op zijn minst tien jaar meegaat. Misschien kun je ergens een tweedehands kunstboompje op de kop tikken.
Van dichtbij is beter
Kijk bij een levende boom of je er eentje kunt vinden met milieukeur, dat zal niet makkelijk zijn want het aanbod is helaas nog gering. Op sommige plekken kun je bomen huren of adopteren, maar ook dat kan lang niet overal. Wat je volgens Milieu Centraal beslist niet moet doen is extra autokilometers maken voor een verantwoorde boom. Zo’n particulier autoritje heeft al snel meer impact op het milieu dan de teelt, het transport en het afdanken van de boom zelf. Dan maar liever een doodgewoon sparretje van de verkoper om de hoek, dat je wandelend of op je fiets mee naar huis neemt.
Omrijden voor een verantwoorde kerstboom? Weg is je milieuwinst!
Lichtjesfeest
Wat ook scheelt, is welke versiering je kiest. Om te beginnen kun je flink verschil maken met de verlichting. LED-lampjes verbruiken ongeveer 80 procent minder stroom dan ouderwetse gloeilampjes. Misschien heb je nog oude lampjes liggen en vraag je je af of het gezien de productie en het afval niet beter is die te gebruiken tot ze versleten zijn. Tot 99 procent van de milieudruk van verlichting ontstaat door het elektriciteitsgebruik. Het is dan ook het beste om oude gloeilampjes te vervangen. En natuurlijk kun je met je gedrag veel verschil maken. Zet de kerstboomverlichting uit als er niemand in de kamer is. En biedt weerstand aan het enorme assortiment verlichte ornamenten dat je in tuincentra en bouwmarkten vindt: keep it simple. Met zuinig verlichten kun je volgens Milieu Centraal zelfs meer verschil maken dan met de keuze voor een echte boom of kunststof boom.
Negeer de kersttrends
Tot slot kun je verschil maken door niet mee te doen met kersttrends. In onze boom hangen al eindeloos lang dezelfde rode en witte kerstballen. Elke trend van pluchen ballen, pastelkleurige ballen of ballen in de vorm van cupcakes is aan mij voorbij gegaan. Mijn moeder versiert haar kerstboom nog elk jaar met zilveren pegels en huisjes die ik nog herken uit mijn kindertijd. Investeer in wat je écht mooi vindt en koester het. Zo zweette ik zelf jaren terug heel wat uren op gebreide ballen met ingewikkelde Noors patroontjes. Geen haar op mijn hoofd die er aan denkt die ballen ooit af te danken.
