Ooit zat ik in de stoel bij een psycholoog. Ik kreeg een muts op mijn hoofd met een heleboel elektroden. Vervolgens liet hij mij een aantal tonen horen, daarna werd mijn reactievermogen getest. Ten slotte kreeg ik een boek voor mijn neus en moest ik lezen. Dat is althans wat ik me herinner.
Het was natuurlijk een EEG, een meting van mijn hersenactiviteit tijdens verschillende bezigheden. Ik deed mee met een onderzoek, en wat bleek? Mijn hersenen kwamen pas tot rust tijdens het lezen van een boek.
Zes minuten
Uit een Brits onderzoek uit 2009 blijkt dat lezen helpt tegen stress. Dit onderzoek werd uitgevoerd door David Lewis, neuropsycholoog aan de universiteit van Sussex. Lezen werkt beter en sneller dan andere methoden om de zenuwen te kalmeren, ontdekte hij. Zes minuten is al voldoende om te ontspannen.
Lezen reduceert stress bovendien met maar liefst 68 procent. Muziek luisteren staat op de tweede plaats (61 procent), gevolgd door een kop thee of koffie drinken (54 procent) en een wandeling maken (42 procent).
Eerst werd het stressniveau van de proefpersonen verhoogd met enkele testen en oefeningen. Vervolgens moesten ze ontspannende dingen doen, waaronder stil een boek lezen. De spierspanning en hartslag van de proefpersonen die hadden gelezen, waren zelfs lager dan voordat ze aan het onderzoek begonnen. Een videospelletje verlaagde het stressniveau weliswaar met 21 procent, maar nog steeds hadden deze vrijwilligers meer stress dan vóór het onderzoek.
Afleiding
Psychologen denken dat de verlaging van je stressniveau te maken heeft met je concentratie. Boeken geven afleiding, waardoor je spieren zich ontspannen, ook je hartspier. Verder wordt je ademhaling rustiger. Het maakt niet uit welk boek je leest, het gaat erom dat je je op iets anders concentreert.
Maar lezen geeft niet alleen afleiding, het trekt je ook een andere wereld binnen; een wereld van woorden, verbeelding en creativiteit. Als je leest, verandert je bewustzijn.
In de jaren dertig van de vorige eeuw ontdekten artsen in Amerika ook al de heilzame werking van boeken: het fenomeen bibliotherapie werd geboren, gebaseerd op het idee dat lezen heelt.
Alleen wordt met bibliotherapie soms bedoeld dat je een zelfhulpboek krijgt voorgeschreven. In Engeland zijn artsen het project Books on prescription gestart. Ze schrijven een recept uit waarmee je naar de plaatselijke bibliotheek kunt gaan in plaats van naar de apotheek. In zulke boeken staat bijvoorbeeld hoe je van een depressie kunt afkomen of van een eetprobleem.
Leeskuur
Maar ook literatuur kan therapeutisch werken. Niet alleen omdat door te lezen je stressniveau daalt, maar ook doordat je bijvoorbeeld leest over een hoofdpersoon in een vergelijkbare situatie als die van jezelf. Of juist in een totaal andere situatie. Je leest hoe hij zijn problemen te lijf gaat; je herkent zijn gedachten en emoties. Zo leer je die van jezelf beter te begrijpen en een plaats te geven.
Goede boeken helpen je om het leven te begrijpen. Ze vergroten je wereld en verruimen je blik. Dus waarom zou je wachten tot een arts je een boek voorschrijft? Ga naar de bibliotheek of struin eens door de boekenkast van je familie of vrienden. Leen een stapel van deze papieren medicijnen en begin aan een leeskuur!
Je zult snel merken hoe goed lezen voor je is. Misschien voel je nu al hoe ontspannen je bent na het lezen van deze column…
