NIEUWS – Samenleving
De Gifmeter: handig of niet?
Hoe zit het met het gif op ons groente en fruit? Weet Wat Je Eet stelt in het recente rapport Gifmeter dat er in 2009 méér gifresten gevonden zijn dan in 2008. De Nederlandse telers zijn boos, want ze vinden dat ze het juist heel goed doen, zeker vergeleken met buitenlandse telers. Waar en welke groente kunnen we het beste kopen?
Geen enkele supermarkt verkoopt groente en fruit met gevaarlijk veel gif.
Trek je in ieder geval niets aan van de Top Acht van de meest schone supermarkten in de Gifmeter. Geen enkele supermarkt verkoopt groente en fruit met gevaarlijk veel gif.
Wie echt alleen maar producten wil zonder ook maar één molecuul residu: ga naar het supermarktschap met biologische producten, of naar de biologische winkel. Voor ieder ander geldt: koop gerust Nederlandse groente en fruit, die zijn altijd veilig genoeg. Het is ook een goede keuze qua hoeveelheid voedselkilometers.
Strenge normen
De Nederlandse overheid heeft strenge wettelijke normen voor resten bestrijdingsmiddelen die op groente en fruit te vinden mogen zijn. De Nederlandse supermarkten overschrijden die normen gemiddeld maar in 1,7 procent van de metingen door de nieuwe Voedsel en Warenautoriteit, nVWA. Dat is altijd nog te veel, maar de gemiddelde hoogte van de overschrijding is niet enorm. En bovendien ligt de wettelijke norm ver onder de gezondheidsnorm: de hoeveelheid residu waarvan wetenschappers zeggen dat er gezondheidsschade van komt.
Marokko scoort goed
Die 1,7 procent overschrijdingen komen vooral uit het buitenland. De nVWA controleert buitenlandse producten streng, en haalt niet zelden een partij uit de handel, bijvoorbeeld met een score van duizend keer de wettelijke norm. Soms slipt er wel eens iets tussendoor. Zoals die keer in 2007, toen Dirk van den Broek druiven uit India in de schappen had, die acuut gevaarlijk bleken te zijn voor jonge kinderen. Maar het is een grote zeldzaamheid. Als de consument al een risico loopt, dan vooral met producten uit India, Thailand, Egypte (deels), Dominicaanse Republiek en Suriname. Dáár vond de nVWA in 2009 de meeste overschrijdingen. Landen die het overigens volgens de nVWA juist heel goed deden, zelfs beter dan Nederland, zijn: Marokko, Frankrijk en Israël.
Laat Top Acht links liggen
In geen enkele supermarkt is de kans groot dat er groente of fruit verkocht wordt die gevaarlijk is voor de gezondheid. Het is zinnig dat met de Gifmeter de vinger aan de pols gehouden wordt, maar de verschillen in gevonden residuen in de Gifmeter 2010 zijn te futiel om mee te laten wegen in de consumentenkeuze van de supermarkt. Laat de Top Acht van de meest schone supermarkten in de Gifmeter gerust links liggen. Die Top Acht heeft de milieubeweging vooral gemaakt om via de consument de supermarkten onder hoge druk te zetten. Dat is de afgelopen jaren succesvol geweest, maar nu dreigt de milieubeweging haar doel voorbij te schieten.
Albert Heijn baalt
Weet Wat Je Eet (WWJE) is opgezet door Milieudefensie, Natuur & Milieu en Foodwatch. Ieder jaar publiceert die club de Gifmeter, op basis van meetgegevens van de nieuwe Voedsel en Warenautoriteit. In het Top Acht lijstje met schoonste supermarkten (Gifmeter over het jaar 2009) staat Super de Boer nummer één. Dat feit werd breed uitgemeten in een paginagrote advertentie van die keten. Het is goed voor het imago.
Nummer acht, C1000, verkoopt groenten met de hoogste hoeveelheden residu. Albert Heijn bezet de op één na laagste plaats. En dat vindt Albert Heijn helemaal niet leuk, ook al blijft ook deze supermarkt 96 van de 100 keer keurig binnen de wettelijke normen. Supermarkten willen het vertrouwen van de consument hebben. En als de consument zijn vertrouwen (terecht of niet) baseert op de Top Acht in de Gifmeter, dat zorgen supers dat ze, koste wat kost, goed scoren in de Top Acht.
Hoe? Albert Heijn dwingt telers, naar aanleiding van de Gifmeter 2010, om alleen groente en fruit te leveren met een residu die de helft is van wat de wet voorschrijft. C1000 legt telers een zeventig-procent-eis op.
Resistentie
Is dat gunstig voor het milieu, de consument of de teler? Nee. Telers zijn de onderliggende partij in de onderhandelingen met supermarkten, dus ze kunnen niet anders dan tegemoet komen aan de eisen van Albert Heijn (maar ook van C1000 en anderen). Dat kan, zegt het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM), nare gevolgen hebben. Telers zouden, opgejaagd door WWJE en de supermarkten, juist te weinig bestrijdingsmiddelen kunnen gaan gebruiken waardoor de planteziektenverwekker (een bacterie of schimmel) resistentie opbouwt. Met andere woorden: het middel werkt in de toekomst niet meer.
Pesticides in rivierwater
Of telers gaan juist vroeg in het seizoen heel veel spuiten, zodat de bestrijdingsmiddelen tegen de tijd dat er geoogst wordt, door de natuur zijn afgebroken. Als telers dát gaan doen, spoelen er veel meer pesticides naar het oppervlaktewater dan nu het geval is. En daar zijn drinkwaterbedrijven en waterschappen weer helemaal niet blij mee, want ze hebben nu al zorgen over de hoeveelheden pesticides die ze uit het rivierwater moeten zuiveren om er nog gezond drinkwater van te kunnen maken. Het CLM vindt bestrijdingsmiddelen in rivierwater een groter probleem dan residuen op groente en fruit.
Links:
Weet Wat Je Eet
Foodlog
